Plak dükkânlarını daima sevdim. Bir plak dükkânına girdiğimde kendimi dünyadan soyutlanmış ve dokunulmaz hissederim. İçeride vaktin akmadığını ve orada asla berbat bir şey olamayacağını… Plakları karıştırırken ve kimilerini dinlerken, hiçbir şey müzikle arama giremezmiş üzere gelir bana.
Müzikle gerçek manada münasebetim, on dört yaşında sistemli olarak Beyoğlu’na gitmemle başladı. Birkaç uğrak müzik dükkânım vardı, Atlas Pasajı’ndaki Kod Müzik de bunların başında geliyordu.
İçimde müziğe karşı derin bir açlık duyuyordum, dünya keşfedilmeyi bekleyen hazinelerle doluydu ve Kod Müzik çalışanları ufkumu açmak konusunda ellerinden geleni yapıyorlardı. Dünya benim tarafımdan keşfedilmeyi bekleyen süper rock kümelerinden oluşan uçsuz bucaksız bir denizdi.
Walkman’den Spotify’a, müzik dinleme seyahatinin birçok durağını görmüş biri olarak, birkaç yıl evvel tekrar plaklara döndüm. Kadıköy’deki Küçük Plak Dükkânı’na birinci girdiğimde ve duvardaki kocaman Patti Smith posterini gördüğümde kendimi tekrar on dört yaşında üzere hissettiğimi hatırlıyorum.
Küçük Plak Dükkanı Dükkânın girişinde ise çok sevdiğim Nick Hornby’den bir alıntı yer alıyordu: “Plak dükkânları hayatınızı kurtaramaz lakin size daha düzgün bir hayat verebilirler.” Eh, ben de buna katiyetle katılıyordum!
O gün orada plakları karıştırırken hayaller kurmak, dükkânın sahibi Nevra İlhan’ın raflarda dizili küçük Lego figürlerine bakmak, sepetteki fanzinleri incelemek beni Kod Müzik günlerime ışınladı. Bu, çok özlediğim bir histi.
On dört yaşındayken harçlıklarımı biriktirerek satın aldığım birinci CD bir The Smiths albümüydü, o gün de konuta bir The Smiths plağıyla döndüm. Kadıköy vapurunda kucağımda plakla otururken, dünyanın her şeye karşın keşfedilmeyi bekleyen hazinelerle dolu bir yer olmaya devam ettiğini düşündüm.
Aradan yıllar geçti, İstanbul’dan Bodrum’a taşındım ve kendimi sık sık bu küçük dükkânı özlerken buldum. Derken küçük müzik örümcekleri Kadıköy’le Bodrum ortasında mekik dokumaya başladı ve ortaya Nevra’yla yaptığımız bu tatlı sohbet ortaya çıktı.
Nevra İlhan – Küçük Plak Dükkanı sahibi Tabii ki senden birinci kere bir plak dükkânı açma hayalinin aklına nasıl ve ne vakit düştüğünü anlatmanı isteyerek başlayacağım. Bu süreç hayallerindeki üzere miydi, yoksa beklenmedik zahmetleri de oldu mu?
Öncelikle benimle bu söyleşiyi yapmak istediğin için çok teşekkür ederim. 2005 yılında Moda’ya taşındım, plakları tekrardan sinemalarda dizilerde görmeye başladığımız vakitlerdi, ben de bir pikap almaya karar verdim.
Bilinçsiz bir biçimde eski eşyalar satan bir yerden çok eski bir pikap buldum. Çocukluğumda da meskende pikap olduğu için plaklara aşinalığım vardı. Plak biriktirmenin keyfini tadınca daha güzel bir pikap almam gerektiğini düşündüm ve bir hobi haline gelmiş oldu.
Yurtdışında rastgele bir kente gittiğimde girdiğim dükkanlar yalnızca plakçılar olmaya başlamıştı. 2017 yazı “Acaba bir plakçı açsam nasıl olur?” diye düşünmeye başlayıp sene sonunda dükkânı bularak, 2018 Ocak sonunda Küçük Plak Dükkânı’nı açmış oldum.
Dükkânı açtıktan sonra dolapları yaptırmak, posterler, renkler güya daima kafamdaymış üzere çok süratli bir süreçte tamamlandı fakat plak temini asıl en zoru. Dükkânda sevdiğim albümleri satmak istediğim için toplu alımlar yapmayı çok sevemedim.
Fikir oluştuktan sonra plak stoğu yapmaya başladım lakin istediğim albümleri bulmaya çalışmak çok da kolay bir süreç değil. Ocak ayında 7 yıl olacak ancak en zorlandığım mevzu istediğim plakları bulabilmek zira her şeyi satan bir yer olması yerine dükkânın bir kimliği olmasını istedim.
Sanırım dükkân, ismini Roger Corman’ın kült endişe sineması Küçük Kaygı Dükkânı’ndan alıyor. Bu sinemayla olan ilginden biraz kelam edip bir de üstüne en sevdiğin plakçı sinemalarını sıralarsan çok sevinirim.
Bu sinema aslında 1960 üretimi fakat 80’ler çocuğu olduğum için 1986 versiyonunu TV’de izlemiştim. Küçük bir yaşta izlediğim için açıkçası beni korkutan bir sinemaydı. Aslında bitkilerle de âlâ geçinebilen biri olmama karşın sinema daha sonraki vakitlerde hiç aklımdan çıkmadı.
Plak dükkânı fikri başımda oluştuğunda da isim düşünürken sinema aklıma geldi. Fizikî olarak baktığım birinci yer de talihime küçük olunca bu bir işaret olmalı dedim ve ismi Küçük Plak Dükkânı oldu.
Dükkânda iki poster var. Biri herkesin çok âlâ bildiği High Fidelity, başkası de Good Vibrations. Bu iki sineması de çok seviyorum.
Dükkânda bir adet “Küçük Plak Dükkânı Sahiden Küçükmüş” kavanozu bulunuyor, değil mi? Bu kelamı her söyleyen kavanoza para atmak zorunda… Pekala ya sen kendi ‘küçük’ dünyanda memnun musun? Burada bir günün nasıl geçiyor?
Bu cümle açıkçası biraz sohbete giriş üzere kullanılıyor fakat bunu tekraren duyunca komik geldiği için bir gün Instagram’da bunu paylaşınca, dükkân müdavimlerinden Cem, bu sürprizi hazırlamış. Para atmasalar da olur doğal ki lakin bunu söyleyip kavanozla göz göze gelince komik bir an oluyor.
Kendime çok konforlu bir alan kurduğumu düşünüyorum. Vitrine müzik kelamı bulmak birinci yıllarda kolay oluyordu lakin bazen hiç üşenmeden 30-40 tane müzik kelamı okuyup vitrindeki panoya yazıyorum.
Plak satışı dışında dükkâna gelen kemik bir genç kitle var. Lisedeyken tanışıyoruz, sonra üniversiteye ya da yurt dışına gidiyorlar ve irtibatı hiç kaybetmiyoruz. Müzikle ilgili olan çocuklar olduğu için kendi o yaşlarımla çok özdeşleştiriyorum.
Onların kederlerini, memnunluklarını, yaşadıkları problemleri dinlemek; onlara ufak tavsiyeler vermek beni çok keyifli ediyor. Ben de onlardan yeni trendleri, yeni kümeleri öğreniyorum. Hoş sohbetler ediyoruz. 7 yıl içinde bu türlü bir bağ kurduğumuz için memnunum.
Patti Smith posteri, Küçük Plak Dükkanı Dükkândaki kocaman Patti Smith posterini çok seviyorum. Merak ediyorum… Sanki Patti günün birinde içeri giriverse ne olurdu? Sence hangi plağı satın alırdı? Ve sen ona ne söylemek isterdin?
Dükkânı açmadan evvel birden fazla poster aldım lakin dükkânı en güzel yansıtacak olanın Patti Smith olacağını düşündüğüm için onu asmaya karar verdim. Düşümde daha evvel dükkâna Patti Smith, Oasis, Thom Yorke ve Bono’nun geldiğini gördüm.
Sanırım bu türlü bir hayalim daima varmış. Sahiden gelseydi herhalde Türkçe plakları dinlemek isterdi, tahminen de Barış Manço alırdı. Hayat gücünü nasıl taze tutabildiğini, mutluluğun onun için ne demek olduğunu öğrenmek isterdim.
Bir müzik olsaydım, sanırım bir The Beatles müziği olurdum. Fakat bir plak olsaydım, Tim Buckley’in 1967 tarihli ‘Goodbye And Hello’ plağı olmak isterdim. Bu albümle ortan nasıl? Sen bir plak olsaydın, hangisi olurdun?
‘Goodbye and Hello’ çok sevdiğim bir albüm. Tim Buckley’i ilerleyen yaşlarımda öğrenmiştim. Müzisyenlerin hayat kıssalarını de bilmek beni keyifli ediyor. Bazen o albüme takılıp diğer bir şey dinlemediğim vakitler oluyor.
Ben sanırım Ok Computer olmak isterdim. Şuurlu olarak Radiohead’i dinlediğim birinci albüm bu. 1998 yılında İngiltere’ye Au Pair olarak gitmiştim, müzik dükkânına girip birinci aldığım CD’ydi. Sanırım oradaki dönemimle de özdeşleştirdiğim için benim için çok özel.
Dükkânda yalnızca plak ve kaset değil, fanzinler de bulunuyor. Bu da mahallenin fanzin kültürünün yaşamasına katkıda bulunuyorsun demek. Fanzinlerle büyümüş biri olarak, onların dünyayı daha güzel bir yer yapabileceklerini çok âlâ biliyorum. Beşere bir ‘topluluk’ duygusu verebileceklerini, ilişkin hissettirebileceklerini… Sence bir plak dükkânı bu duyguyu koruma etmek konusunda bir fark yaratabilir mi?
Fanzinler fiyatsız. Fanzin yapan herkes dükkâna bırakabilir. Şu an toplumsal medyada herkes kendini bir formda söz ediyor ancak bir yayının basılı olması bence her şeyi hâlâ daha özel kılıyor.
Sosyal medyada daha genele yakın içerikler görüyoruz ancak fanzinler alternatif bir kitleye hitap ediyor. Rastgele bir gencin fanzinde okuduğu bir cümle ya da gördüğü bir çizim, kendisinin de geçirmekte olduğu devir için bir aydınlanma yaratabiliyor ve günümüzde buna daha çok gereksinim olduğunu düşünüyorum.
Aynı kümesi, birebir şarkıyı sevmenin ortak bir duyguya sahip olduğunu düşünüyorum. Bu yüzden de gençlerin dükkânda tanışıp arkadaş olmaları ve ortak paydanın Küçük Plak Dükkânı olması beni memnun eden bir his.
İlk satın aldığın albümü hatırlıyor musun? Onu saklıyor musun?
Madonna, True Blue kaseti. Hayır, saklamıyorum maalesef. Bu bahiste çok başarılı biri değilim lakin izlediği konser biletlerini, kasetlerini saklayan insanlara çok özenirim.
Kasetlerden dijital platformlara ve plaklara, bizim nesil için sık sık değişen müzik dinleme tecrübesini nasıl değerlendirirsin?
Bizim devrimizde bir albüme ulaşmak çok kolay olmadığı için kaseti bozana kadar dinlerdik. Bir müziğin gerisinden gelen müzik zihnimizde çalmaya başlardı. Artık müziğe ulaşmak çok daha kolay, bu yüzden de doğal olarak bir doyumsuzluk oluyor. Ben bile bazen yeni bir albümün hepsini dinleme sabrını gösteremiyorum.
Günümüzde daha çok tekli çıkarılıyor ancak ben yeniden de albüm olarak dinlenmesi gerektiğini, müzisyenin sıraladığı formda dinlemenin kıymetli olduğunu, kıssayı o denli anlayabileceğimizi düşünüyorum.
Son 20 yıldır plağın tekrar gündemde olması çok hoş bir şey, zira stream’e doğan çocuklara fizikî bir albüme sahip olma talihini sağlıyor. Plak alanların da günümüzde daha çok gençler olması bunun karşılığı.
Bir müziğin gündeme gelmesinde şimdilerde Tik Tok ya da reels’ler de çok kıymetli. Bir anda herkes Sade sormaya başlıyor, ben de etrafımdaki çocuklara soruyorum; karşılıkları “Bu orta toplumsal medya video’larında bir müziği çok kullanılıyor,” oluyor.
O şarkıyı duyan milyonlarca gencin küçük bir kısmı yalnızca 15 saniye ile kalmayıp Sade’yi öğreniyor, albümlerini dinliyor. Ufak bir kısım için bile bilgilendirici olacaksa bu formda de öğrenebilirler, benim için bu da hoş bir şey.
Bu diğerlerinde çok merak ettiğim bir şey: Konutundaki plakları şeffaf kılıflarında mı saklarsın, yoksa kılıfsız mı?
Genelde yeni baskı plakları jelatinini yırtmadan açıp koruma etmeye çalışıyorum, başkalarını de kılıflı saklamaya çalışıyorum.
Son olarak, en son kime hangi plağı ikram ettin?
Sevgili arkadaşım Eda’ya doğum gününde Saint Etienne’in ‘Side Streets’ teklisini ikram ettim.