Küresel piyasalar, ABD’de resesyon kaygılarının süratle güçlenmesiyle dün görülen tarihi satış baskısının akabinde bugün toparlanma eğilimine girdi. ABD’de ekonomik aktivitenin öngörülünden daha sert yavaşlayabileceği tasasının dün global piyasalarda satış baskısının derinleşmesine yol açmasının akabinde piyasalarda bugün risk iştahının arttığı görüldü
Ülkede resesyon tasalarının güçlenmesi, dün global pay senedi piyasalarında sert düşüşlere yol açarken, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) piyasalardaki kaygıyı yatıştırmak için acil toplanarak faiz indirimi yapma ihtimali gündeme geldi.
Fed’in yakın vakitte acil faiz indirim kararı almasının, iktisadın gidişatına ait tasaları artırabileceği ve bu nedenle piyasalarda panik yaratabileceği telaşlarının tesirleri de dün ağır bir biçimde hissedilmişti.
Acil faiz indirimi kararının, Fed’in piyasalar üzerindeki denetimini kaybettiği biçiminde değerlendirilebileceğine dikkati çeken analistler, bankanın kısa vadede atacağı adımları netleştirmesi gerektiğini söz etti.
Fed’in son acil faiz indirim kararı, Kovid-19 salgınının ekonomik tesirlerine ait telaşların artmasıyla gelmişti.
New York borsası, ABD’de resesyon tasalarının süratle güçlenmesiyle haftanın birinci süreç gününü sert düşüşle tamamladı.
TEKNOLOJİ PAYLARI ÇAKILDI
Dün teknoloji paylarındaki düşüş öne çıkarken, piyasalardaki yapay zeka rallisinde dikkati çeken şirketlerden Nvidia’nın payları yüzde 6,36 kıymet kaybetti.
ABD’li teknoloji devlerinden Apple’ın payları de ABD’li milyarder ve yatırımcı Warren Buffett’ın Üst Yöneticisi (CEO) olduğu Berkshire Hathaway’in şirketteki payını yarıya azaltmasının akabinde yüzde 4,82 düştü.
Diğer büyük teknoloji şirketlerinden Microsoft’un payları yüzde 3,27, Meta’nın payları yüzde 2,54, Google’ın payları yüzde 4,61 ve Amazon’un payları yüzde 4,10, geriledi. ABD’li elektrikli araba üreticisi Tesla’nın payları de 4,23 düştü.
Resesyon kaygılarıyla bankacılık paylarında de düşüş kaydedilirken, Citigroup’un payları yüzde 3,42, Wells Fargo’nun payları yüzde 2,14, JPMorgan Chase’in payları yüzde 2,13 ve Morgan Stanley’nin payları yüzde 3,94 düştü.
Kapanışta Dow Jones endeksi 1000 puanın üzerinde paha kaybetti ve yüzde 2,60 azalışla 38.703,27 puana düştü. S&P 500 endeksi yüzde 3 azalışla 5.186,33 puana ve Nasdaq endeksi yüzde 3,38 azalarak 16.208,38 puana indi.
Dow ve S&P 500 endeksler, Eylül 2022’den bu yana en büyük günlük kayıplarını kaydetti.
VERİLER HİZMET KESİMİNE AİT SATIN ALMA YÖNETİCİLERİ ENDEKSİ RAHATLAMA SAĞLADI
Öte yandan ABD’de dün açıklanan bilgilere nazaran, ülkede hizmet kesimine ait Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) ise temmuz ayında kesimde genişlemeye işaret ederek bir ölçü rahatlama sağladı.
ABD’de Tedarik İdare Enstitüsü (ISM) hizmet kesimi Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI), temmuzda aylık bazda 2,6 puan artışla 51,4’e çıkarak piyasa beklentilerine paralel gerçekleşti.
Bu gelişmelerle Fed yetkililerinin açıklamaları yakından takip edilirken, Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee, bugün verdiği bir röportajda, iktisat zayıflıyorsa kısıtlayıcı siyaset duruşunu sürdürmenin manalı olmadığını tabir etti.
Goolsbee, “İstihdam sayıları beklenenden daha zayıf geldi lakin şimdi resesyona benzemiyor.” dedi. Fed’in acil toplantıya giderek faiz indirimi yapıp yapmayacağı konusunda ise yorum yapmaktan kaçınan Goolsbee, bunun çok büyük bir masa olduğunu hasebiyle faiz artışları ve indirimleri üzere her şeyin her vakit masada olduğunu lisana getirdi. Goolsbee, şayet iktisatta bir bozulma olursa Fed’in onu düzelteceğini aktardı.
Analistler, ABD’de dün açıklanan datalar ve Fed yetkililerinin açıklamaları sonrasında piyasaların bir nebze de olsa rahatladığını belirtti. Japon piyasaları öncülüğünde piyasalarda dün görülen düzeltmenin çok olabileceği fikriyle bugün piyasalarda risk iştahının arttığını söyleyen analistler lakin yatırımcıların temkinli davranabileceğini söyledi.
Bu gelişmelerle, Fed’in eylül ayında 50 baz puanlık faiz indirimine gitme öngörüleri de güçlendi.
ABD’de 10 yıllık tahvil faizi yüzde 3,66 ile Haziran 2023’ten beri en düşük düzeyini görmesi sonrası Chicago Fed Başkanı Goolsbee’nin açıklamaları ve hizmet kesimindeki büyümeye işaret eden bilgilerin akabinde yüzde 3,84 düzeylerine çıktı.
3,66’ya kadar gerileyen ABD’nin 2 yıllık tahvil faizi de kapanışta yüzde 3,97 düzeyine çıktı.
VIX ENDEKSİ NİSAN 2020’DEN BERİ BİRİNCİ KERE 50’NİN ÜZERİNE YÜKSELDİ
ABD’de S&P 500 Endeksindeki dalgalanmayı gösteren ve “korku endeksi” olarak da bilinen VIX Endeksi ise 65,70 ile 4 yılın doruğunu görmesinin akabinde 38,57’ye geriledi.
Dün yüzde 1,3 kayıpla 2 bin 410 dolardan kapanan altının ons fiyatı, bugün yüzde 0,3 azalışla 2 bin 403 dolar düzeylerinde seyrediyor. Analistler, altındaki düşüşe rağmen jeopolitik risklerin ve Fed’in faiz indirimine gitmesine kesin gözüyle bakılmasının altının ons fiyatını destekleyebileceğini söyledi.
Dün yüzde 0,1 kayıpla 77,2 dolara gerileyen Brent petrolün varil fiyatı ise bugün de yüzde 0,3 azalışla 76,9 dolar düzeylerinde seyrediyor.
Kripto para piyasalarında da toparlanma görülürken Bitcoin yüzde 2,1 artışla 55 bin 506 dolar düzeylerine çıktı.
ABD’DE ENDEKS VADELİ KONTRATLAR YÜKSELİŞLE BAŞLADI
ABD’de endeks vadeli kontratlar güne yüzde yükselişle başladı.
Avrupa’da da dün sert satışlar kelam konusu oldu. Avrupa’da da makroekonomik bilgilerden alınan sinyaller resesyon telaşlarını öne çıkarmaya devam ediyor.
Euro Bölgesinde, Haziranda 50,9 düzeyinde olan bileşik Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) temmuzda 50,2’ye indi. Böylelikle, Avro Bölgesi’nde bileşik PMI son 5 ayın en düşük düzeyine geriledi.
Euro Bölgesi’nde haziranda 52,8 olan hizmet kesimi PMI da temmuzda son 4 ayın en düşük düzeyi olan 51,9’a indi.
Almanya’da haziranda 53,1 düzeyinde olan hizmet bölümü PMI temmuz ayında 52,5’e düştü. Böylelikle, Almanya’da hizmet dalı PMI son 4 ayın en düşük düzeyine indi.
Analistler, kelam konusu bilgilerin bölgede mal ve hizmetlere olan talebin zayıfladığını gösterdiğini söyledi.
Temmuzda eksi 7,3 puan olan EuroBölgesi yatırımcı itimat endeksi ağustosta eksi 13,9’a geriledi.
Bölgede, Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), haziranda aylık bazda yüzde 0,5 artarken, yıllık yüzde 3,2 geriledi.
Söz konusu gelişmelerin akabinde Avrupa Merkez Bankasının (ECB) gelecek ay faiz indirmesine kesin gözüyle bakılıyor.
Bu gelişmelerle İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 2,04, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,42, Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 1,82 ve İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 2,27 azalış kaydetti. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar, güne yükselişle başladı.
JAPONYA’DAKİ SATIŞ BASKISI ABD’DEKİ RESESYON TELAŞLARIYLA BİRLEŞTİ
Dün artan resesyon telaşlarıyla tarihi düşüş yaşayan Asya piyasalarında ise bugün Japon hisse piyasaları öncülüğünde yükseliş eğilimi öne çıkarken, yaşanan kayıpların bir kısmı telafi edildi.
Dün bilhassa Japonya’daki satış baskısında Japonya Merkez Bankasının (BoJ) faiz artırım döngüsüne girmiş olabileceği istikametindeki beklentilerin ABD’deki resesyon kaygılarıyla birleşmesinin akabinde ülke varlıklarına ait risk algınının had safhaya ulaşması tesirli olmuştu.
Analistler, dün Japon yeni borçlanması ile yüksek getirili varlıklara yapılan yatırımların BoJ’un faiz artışı ve Japon yeninin süratle pahalanmasıyla bölge piyasalarındaki satış baskısını tetiklediğini söyledi.
Böylece hem BoJ’un şahinleşmesiyle güçlenen yen, hem de dünyada artan resesyon tasasının ihracatçı Japon şirketlerin performansını olumsuz etkileyebileceği telaşı, Japonya hisse piyasalarındaki satış baskısının derinleşmesinde değerli rol oynadı.
Dün dolar karşısında 2 Ocak 2024’den beri en yüksek düzeyine ulaşan yen bugün düşüş kaydetti. Dün 141,69 düzeyine kadar gerileyen dolar/yen paritesi, bugün yüzde 1,1 artışla 145 düzeyinin üstünde dengelendi.
Öte yandan bugün Japonya Maliye Bakanlığı, Finansal Hizmetler Ajansı ve BoJ yetkililerinin piyasaların durumunu görüşmek üzere toplanması bekleniyor.
Ayrıca Avustralya Merkez Bankası da siyaset faizini yüzde 4,35’te sabit bıraktı.
Kapanışa yakın 1987’den bu yana en sert satış dalgasını yaşayan Nikkei 225 endeksi yüzde 8,9, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 4 paha kazanırken, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 0,1, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,3 paha kaybetti.
KRİZ DALGASI TÜRKİYEYİ’DE VURDU
Yurt içinde dün satış yüklü bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü evvelki kapanışa nazaran günü yüzde 5,54 bedel kaybederek 9.893,41 puandan tamamladı.
Öte yandan dün BIST 100 endeksinde kayıpların yüzde 5’i ve 7’yi aşması 2 sonucu 2 kez endekse bağlı devre kesici devreye girdi.
Dolar/TL, dün günü yüzde 0,4 artışla artışla 33,3502’den kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında yüzde 0,1 azalışla 33,3172 düzeyinden süreç görüyor.
TÜİK VERİLERİ
Öte yandan dün Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), temmuzda aylık bazda yüzde 3,23, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 1,94 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 61,78, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 41,37 olarak gerçekleşti.
Analistler, bugün yurt içinde TÜFE bazlı gerçek efektif döviz kuru, yurt dışında ise Almanya’da fabrika siparişleri, ABD’ce dış ticaret istikrarı, Euro Bölgesinde perakende satışların takip edileceğini lisana getirerek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 10.450 ve 10.400 puanın takviye, 10.700 puanın direnç pozisyonunda olduğunu kaydetti.