Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Ekim 2023’ten bu yana Gazze Şeridi’ne akınlarını sürdüren İsrail’e yönelik sarf ettiği “Nasıl Karabağ’a girdiysek, nasıl Libya’ya girdiysek bunun benzerini motamot onlara da yaparız” sözleri, İsrail’de olduğu üzere Almanya’da da yankı uyandırdı. Almanya basınında çıkan birtakım analizlerde, İsrail Dışişleri Bakanı İsrael Katz’ın son devirde sürat verdiği toplumsal medya paylaşımları da hatırlatılarak İsrail’in Erdoğan’ın öfkeli itirazlarına neredeyse hiç reaksiyon vermediği, bunun ise Erdoğan’ın kendi telaffuzunun kurbanı olma tehlikesini beraberinde getirdiği yorumları yapıldı.
Geçtiğimiz hafta Türkiye’yi Almanya gündemine taşıyan bir başka husus ise elbet ortalarında ABD ve Rusya’nın da olduğu 7 ülkeden 26 tutuklunun Türkiye arabuluculuğunda Ankara’da takas edilmiş olmasıydı. Almanya’nın muahede kapsamında cinayetten karar giymiş bir ismi hür bırakması ülkede tartışma yaratırken, takasın ‘Batı için başarı, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin için ise zafer’ olduğu değerlendirmeleri basına yansıdı.
İsrail’in Lübnan’ın başşehri Beyrut’ta Hizbullah kumandanı Fuad Şükür’ü öldürmesi ve bundan yalnızca saatler sonra İran’ın başşehri Tahran’da Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye’ye düzenlenen suikast ise dünyanın çabucak her yerinde olduğu üzere Almanya’da da Orta Doğu’da bölgesel bir savaş ihtimalini bir sefer daha tüm somutluğuyla gündeme taşıdı.
‘İran’ın İsrailli köstebek korkusundan’ Rusya ile tutuklu takasının Almanya vatandaşlarını ‘hedef’ haline getirme muhtemelliğine geçtiğimiz hafta Almanya basınına yansıyan haber ve tahlillerden öne çıkan kimileri şöyleydi…
NETANYAHU, ABBAS VE ERDOĞAN’IN ‘PROPAGANDA DARBESİ’
İsrail’in ‘Gazze Şeridi’ndeki savaşının genel olarak Türkiye’nin lakin bilhassa de ferdî olarak Erdoğan’ın gitgide daha fazla öfkesini uyandırdığını’ aktaran gazeteci Jürgen Gottschlich’e nazaran, ‘Erdoğan, artık provoke edici açıklamaları ile tanınıyor.’ Cumhurbaşkanı’nın Yunanistan’a hitaben sarf ettiği “Bir gece birdenbire gelebiliriz” kelamını hatırlatan gazeteci, Filistin Yönetimi lideri Mahmud Abbas’ın Türkiye ziyareti açıklanmadan kaleme aldığı yazısında, “Erdoğan, bir propaganda darbesi olarak, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun Washington’daki Kongre’de konuşma yaptığı sırada Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın Türkiye meclisinin karşısına çıkmasını planlamıştı. Lakin Abbas bu türlü bir şey yapmakla ilgilenmiyordu” değerlendirmesinde bulundu. İsrail Dışişleri Bakanı Katz’ın Irak’ın devrik başkanı Saddam Hüseyin benzetmesiyle birlikte yaptığı toplumsal medya paylaşımının anımsatıldığı haberde, “İsrail hükümeti onun öfkeli itirazlarına neredeyse hiç cevap vermediği için Erdoğan artık kendi telaffuzunun kurbanı olma tehlikesiyle karşı karşıya. Katz, Erdoğan’ın pazar akşamı zar güç gizlediği askeri tehdidine anında cevap verdi” denildi.
“Türkiye artık de Orta Doğu’da savaşın tarafı mı olacak?” sorusuna “Bu, muhtemel değil” karşılığını veren Gottschlich, “Erdoğan geçmişte telaffuzlarıyla fiili siyasetleri ortasında her vakit net bir ayrım gözetti” diyerek kelamlarını şöyle sürdürdü: “Ordunun kullanımını her vakit çok soğukkanlılıkla hesapladı. Azerbaycan’ın onun desteklediği Dağlık Karabağ’a yönelik saldırısı milletlerarası hukukun kapsamına giriyor; Libya’daki askeri operasyon da görünüşte BM’nin tanıdığı Libya hükümetine dayanak fonksiyonu görüyor. Hüseyin’in tersine Erdoğan, Hamas yüzünden İsrail’le ve nihayetinde ABD’yle askeri çatışma riskini pek göze almayacak, itidalli, hesapçı, memleketler arası tecrübeye sahip biri. Arap kitlelerinin Sünni lideri ve kahramanı olmak istiyor; bunun için de tiz telaffuzlar kâfi.” (taz, 29 Temmuz)
‘HANİYE ÖLDÜRÜLMEDEN DE BÖLGE SAVAŞIN EŞİĞİNDEYDİ’
İsrail, 30 Temmuz akşamı, Golan Tepeleri’nde ortalarında çocukların olduğu 12 kişinin öldüğü roket saldırısının akabinde Beyrut’ta Hizbullah kumandanlarından Fuad Şükür’ü gaye aldı. Bu olayın üzerinden şimdi saatler geçmişti ki dünya, Hamas lideri İsmail Haniye’nin Tahran’da öldürüldüğü haberiyle yeni güne başladı. İsrail, Şükür saldırısını üstlense de benzeri bir açıklama Haniye için yapılmadı. Der Spiegel, “İsrail’in baş düşmanlarına karşı çok riskli ikili darbe” başlıklı tahlilinde, 7 Ekim’de Hamas’ın rehin aldığı İsraillilere atıfla, “Bu, İsrailli rehineler için çok berbat haber. İran’ın karşılık vermek için pek çok seçeneği var. Büyük bir savaş mümkün” değerlendirmesine yer verdi. Bu durumun Gazze Şeridi’ndeki beşerler için de makus haber olduğuna işaret edilen yazıda, “Takas mutabakatı ve ateşkese ait müzakerelerin en azından şimdilik durma noktasına gelmesi mümkün. Molla rejimi ve onun gölge ordularının bu ikili aşağılamaya şiddetle reaksiyon vermesi olası” tabirleri kullanıldı. Tahlilde ayrıyeten şu değerlendirmelere yer verildi: “Bölge, İsmail Haniye’nin öldürülmesinden evvel halihazırda büyük bir savaşın eşiğindeydi. Taraflardan hiçbiri bu noktada bunu yapmakla ilgilenmese de… İran liderliği, Hizbullah’ın kimileri son teknoloji eseri roketleri de içeren dev cephaneliğini öncelikle İsrail’in nükleer programına yönelik bir saldırısına karşı hayat sigortası olarak görüyor; bunu Gazze’de Filistinlilerle yapılacak bir savaşta feda etmek istemiyor. Şii kümenin 7 Ekim’den sonra İsrail’in kuzeyine insansız hava araçları ve roketlerle saldırmaya başlaması ise öncelikle prestijini kurtarmak içindi.” (31 Temmuz)
HANİYE SUİKASTI: ‘İRAN’DA İSRAİLLİ KÖSTEBEK KORKUSU’
Hamas lideri Haniye’nin Tahran’da uğradığı suikastla ilgili ortaya atılan savlardan biri de ABD’nin The New York Times (NYT) gazetesinin lisana getirdiği, Haniye’nin İran İhtilal Muhafızları Ordusu’na bağlı bir misafirhaneye 2 ay evvel yerleştirilen bir bombanın infilak ettirilmesiyle öldürüldüğü teziydi. İsrail, her ne kadar suikastı üstlenmemiş olsa da İngiltere’nin The Telegraph gazetesine nazaran de İsrail Dış İstihbarat Örgütü Mossad, kelam konusu patlayıcıyı yerleştirmek için İranlı casusları kullanmıştı. İhtilal Muhafızları, Haniye’nin odasının dışından fırlatılan, üzerinde yaklaşık 7 kiloluk bir savaş başlığı bulunan kısa menzilli bir mühimmat ile vurulduğunu açıklayarak bu tezlerin önünü almaya çalışsa da bu casus savları Almanya basınında da kendine yer buldu. Der Spiegel, “İran’ın İsrailli köstebek korkusu” başlıklı analizinde, “Hamas lideri Haniye’ye saldırı, İran’ın güvenlik aygıtındaki zaafları ortaya çıkardı. Kapalı servisler, rejimin önlerine koyacağı sonuçların tehdidiyle karşı karşıya” değerlendirmesinde bulundu. Haniye’nin cenaze namazını kıldıran İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in bu esnada kaygılı bir biçimde etrafına baktığı anları hatırlatan mecmua, “Saldırı, İsrail kapalı servisi Mossad’ın İran içinde de operasyonlar yapabileceğinin altını çizdi” diyerek Orta Doğu ve Global Sistem Merkezi (CMEG) Yöneticisi, siyaset bilimci Ali Fathollah-Nejad’ın “İsrail, İran’ın içinde dikkate kıymet bir altyapı inşa etti” görüşüne yer verdi. Habere nazaran, İran’ın eski istihbarat bakanı Ali Younesi de 2021 yılında Mossad’ın ülkenin en üst kademelerine kadar sızdığı konusunda ihtarda bulunarak “Mossad, rejimin çeşitli bölgelerine o kadar büyük ölçüde sızmış durumda ki İslam Cumhuriyeti’ndeki her yetkilinin canından korkması gerekiyor” demişti. (3 Ağustos)
TUTUKLU TAKASI: ‘BATI İÇİN MUVAFFAKİYET, PUTİN İÇİN ZAFER’
1 Ağustos’ta Ankara da gerçekleşen ve Ulusal İstihbarat Teşkilatı’nın (MİT) uyumunu yürüttüğü tutuklu takasına dahil olan ülkelerden biri de Almanya’ydı. Federal hükümetin muahede kapsamında özgür bırakmayı kabul ettiği bir isim ise Almanya’da bilhassa tartışma yarattı. Başşehir Berlin’de eski bir Çeçen militanı öldürdüğü gerekçesiyle 2019 yılında mahkum edilen, Kremlin’in de Federal Güvenlik Servisi (FSB) mensubu olduğunu kabul ettiği Vadim Krasikov, mutabakat kapsamında özgür bırakılarak ülkesine döndü. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in havalimanında karşıladığı isimler ortasında Krasikov da yer alıyordu. Almanya Başbakanı Olaf Scholz, bu kararın kolaylıkla alınmadığını söylerken, Der Spiegel’in sürecin nasıl ilerlediğini ele alan haberinde, “Batı için muvaffakiyet, Putin için zafer” başlığını kullandı. Takas kapsamında hür bırakılanlar ortasında Rusya’da tutuklu olan The Wall Street Journal (WSJ) muhabiri Evan Gerşkoviç ve Rus muhalif Vladimir Kara-Murza üzere isimlerin de olduğunun hatırlatıldığı haberde, Almanya kamuoyunda ‘Tiergarten katili’ olarak da bilinen Krasikov’un hür bırakılmasına ait şu değerlendirmede bulunuldu: “…Ancak bu muvaffakiyet ağızda kekremsi bir tat bırakıyor. Federal hükümetin devlet teröristi ve katil Krasikov’u takas etmeye hazır olması, Kremlin’deki iktidar sahibi Vladimir Putin için bir zafer. Krasikov cezasının yalnızca 5 yılını parmaklıklar gerisinde geçirdi – İşlediği cürmün vahşeti düşünüldüğünde bu, Moskova’yı Avrupa’da diğer kontratlı cinayetler sürece konusunda motive edebilir.” (2 Ağustos)
‘BİR DAHA TEKRARLARSAK ALMANLAR MAKSAT HALİNE GELİR’
‘Trafik ışığı’ koalisyon hükümetinin ortaklarından liberal Hür Demokratik Partili (FDP) Federal Meclis Savunma Komitesi Başkanı Markus Faber’e göre ise bu durum Almanya vatandaşlarını bilhassa bir gaye haline getirebilir. Welt TV kanalına konuşan Faber, “Her Alman’a Rusya’ya seyahat etmemesini tavsiye ederim” dedi. “Tutuklu takası ahlaki açıdan son derece sıkıntı bir mutabakat. Muhalifler Almanya’nın kendisini şantaja açık hale getirmesini eleştiriyor” bilgisine yer verilen haberde, Faber, Kremlin’in Krasikov’un casus olduğunu kabul etmesinin ‘Rusya’nın Almanya içinde devlet terörü işlediği’ manasına geldiğini söyledi. Rusya’dan özgür bırakılarak ülkelerine geri dönebilen isimler için keyifli olduğunu söyleyen Faber, burada bir ‘Ama’ eklemesi gerektiğini belirterek, “Bunu bir daha tekrarlamayalım; yoksa Almanlar maksat haline gelir” değerlendirmesinde bulundu. Kendisine yöneltilen “Putin’e yeterlilik mi yapıldı?” sorusuna da cevap veren FDP’li siyasetçi, temelinde iki tarafın da birbirine güzellik yaptığını belirterek, “Evet, Putin şu anda kutlama yapıyor lakin aslında kim hakkında konuştuğumuzla ilgili son maske de düşmüş oldu. Burada bir katilden, devlet teröründen bahsediyoruz. Bence artık Almanya’da bunun yalnızca Ukrayna’da yaşanmadığı tarafında bir netlik oluştu” sözlerini kullandı. (2 Ağustos)
