Ticaret Bakanlığı, Yenilenmiş Ürünlerin Satışı Hakkında Yönetmelik’te değişikliğe gitti. Ticaret Bakanlığı’nın Yönetmelik değişikliği Resmi Gazete’de yayımlandı.
Buna nazaran, elektronik kimlik bilgisi bulunan kullanılmış malların ticaretini yapan gerçek yahut hükmî bireyler ile bu Yönetmelikte sayılan işyerleri, Genel Müdürlükçe belirlenen bilgi ve dokümanları Bakanlık tarafından oluşturulan sisteme kaydetmek zorunda olacak.
Yönetmeliğin 10’uncu unsurunun başlığı “Yenileme yetki dokümanının askıya alınması ve iptali” halinde değiştirdi ve unsur tekrar düzenlendi.
Düzenlenen husus ile Yönetmeliğe muhalif uygulamaların tespiti ve bununla ilgili olarak Genel Müdürlüğün yazılı ikazına karşın karşıtlığa devam edilmesi yahut verilen mühlet içinde tersliğin düzeltilmemesi halinde yenileme yetki dokümanı, ihlalin niteliğine nazaran altı aya kadar askıya alınacak. Genel Müdürlük gerekli görülen hallerde tersliğin düzeltilmesi için ek mühlet verebilecek.
Yenileme yetki evrakı askıya alınan yenileme merkezinin karşıtlığı gidermesi halinde doküman Genel Müdürlükçe geçerli hale getirilecek. Tersliğin giderilmemesi halinde ise yenileme yetki evrakı iptal edilecek.
Yenileme yetki evrakı verilmesinde aranan koşulların kaybedildiğinin tespiti halinde düzeltilebilir nitelikteki eksikliklerin giderilmesi için Genel Müdürlükçe mühlet verilecek. Verilen müddette eksikliklerin giderilmemesi, doküman verilmesinde aranan kurallarda düzeltilmesi mümkün olmayan bir eksikliğin tespit edilmesi yahut yenileme merkezinin başvurusu üzerine yenileme yetki dokümanı iptal edilecek.
Geçerlilik müddeti sona ermesine karşın yenileme yetki dokümanını yenilemeyen, yenileme yetki dokümanı iptal edilen yahut askıda bulunan yenileme merkezi bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerine devam edemeyecek.
Söz konusu husus kapsamında dokümanı iptal edilen yenileme merkezine iptal tarihinden itibaren bir yıl müddetle yenileme yetki dokümanı verilmeyecek.
Aynı Yönetmeliğin 12’nci hususunun on ikinci fıkrası aşağıdaki halde değiştirildi:
“(12) Yenileme merkezi, bu Yönetmelik kapsamına giren yenileme faaliyetlerini Bakanlıkça yahut Türk Standardları Enstitüsü tarafından şubeler için belirlenen düzenleme yahut standartlarda yer alan özelliklere uygun olarak alınmış hizmet yeterlilik evrakına sahip; kendisine bağlı şube, yenileme yetkisi vereceği yetkili alıcı ve yetkili satıcı aracılığıyla gerçekleştirebilir. Buna nazaran;
a) Yenileme merkezinin; yenileme faaliyeti gerçekleştirecek şube için tescil tarihinden, yenileme yetkisi verilen yetkili alıcı ve yetkili satıcı için ise yetkilendirme tarihinden itibaren on iş günü içinde Genel Müdürlüğe bildirimde bulunması zaruridir.
b) Yenileme merkezi; yenileme faaliyeti gerçekleştiren şubenin, yenileme yetkisi verilen yetkili alıcının ve yetkili satıcının bu Yönetmelik kapsamında gerçekleştirdiği yenileme faaliyetlerini izlemek, denetim etmek, görülen eksiklikleri gidermek ve faaliyetlerin bu Yönetmelik kararlarına nazaran yürütülmesini sağlamakla yükümlüdür.
c) Şube, yetkili alıcı ve yetkili satıcı tarafından gerçekleştirilen yenileme faaliyeti, yenileme merkezi tarafından yapılmış sayılır.
ç) Yenileme merkezi; yenileme faaliyeti gerçekleştiren şubenin, yetkili alıcının ve yetkili satıcının bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerinden müteselsilen sorumludur.
d) Yenileme merkezi, bu Yönetmelik kapsamına giren faaliyetlerin yürütülmesinde kullandığı yazılımların yenileme faaliyeti gerçekleştiren şube, yetkili alıcı ve yetkili satıcı tarafından kullanılmasını sağlar.
e) Yenileme merkezinin internet sitesinde, yenileme faaliyeti gerçekleştiren şubeler ile yetkili alıcıların ve yetkili satıcıların unvanının, adresinin ve aktüel irtibat bilgilerinin yer alması mecburidir.
f) Yenileme faaliyeti gerçekleştiren şube, yetkili alıcı ve yetkili satıcı yenileme yetkisini devredemez.”
Ticaret Bakanlığı’ndan husus ile ilgili yapılan açıklamada şu bilgiler verildi:
“Bilindiği üzere, ikinci el piyasasında sıklıkla alışverişe husus olan cep telefonu ve tabletlerin belli standartlar çerçevesinde yenilenerek sertifikalı ve garantili bir biçimde tekrar satışa sunulmasına yönelik uygulama yöntem ve temellerini düzenlemek emeliyle Ticaret Bakanlığımızca hazırlanan “Yenilenmiş Eserlerin Satışı Hakkında Yönetmelik” 31221 sayılı ve 22.8.2020 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Yapılan yasal düzenlemeyle, bilhassa ikinci el cep telefonu piyasasında kayıt dışılığın ve güvensizliğin ortadan kaldırılması, kullanım ömrü şimdi dolmayan teknolojik eserlerin tekrar iktisada kazandırılması, israfın ve etrafa verilen ziyanların önlenmesi, ithalatın azaltılması ve tüketicilerin bütçelerine daha uygun bedelle, inançlı bir biçimde ikinci el eser almalarının sağlanması amaçlanmıştır.
2021 yılında yapılan ek düzenlemeler sonucunda, yenilenerek satışa sunulabilecek kullanılmış malların listesi, cep telefonu ve tabletlerin yanı sıra akıllı saatler, bilgisayarlar, oyun konsolları ve modemleri de ihtiva edecek halde genişletilmiştir.
Gelişen piyasa kuralları, teknolojik gelişmeler, artan etraf hassasiyeti, yenilenmiş eser kesiminin büyüme potansiyeli ve vatandaşların yenilenmiş eser deneyimlerinden elde edilen geri dönüşler bu alanda birtakım güncellemeler yapılması gerekliliğini doğurmuştur.
Bu çerçevede, Ticaret Bakanlığımızca 21.08.2024 tarihli ve 32639 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren Yenilenmiş Eserlerin Satışı Hakkında Yönetmelik’te Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile;
• Yenilenmiş eserlerin belirlenen standartlara uygun olarak yaygınlaşması hedeflenmektedir.
Yapılan yeni düzenleme ile yenileme merkezlerine şubelerinin yanı sıra yenileme yetkisi verecekleri ticari işletmeler aracılığıyla da yenileme yapma imkânı tanınmakta, böylelikle yenileme hizmeti sunacak TSE hizmet yeterlilik evrakı sahibi hizmet noktası ağının genişletilmesi amaçlanmaktadır.
• Yenileme yetkisi suistimallerine karşı esirgeyici önlemler getirilmektedir.
Söz konusu yeni düzenleme uyarınca yenileme yetkisi verilen ticari işletmenin bu yetkiyi diğer işletmelere devretmesi kesin olarak yasaklanarak, yenileme hizmetinin sırf ehil işletmelerce sunulması sağlanmaktadır.
• Hukuki karşıtlıklar için adil, ölçülü, gerekli ve orantılı yaptırımlar öngörülmektedir.
Daha evvelki düzenlemede karşıtlık halinde sadece yenileme merkezinin yetki dokümanının iptaline yönelik bir yaptırıma yer verilmişken, yeni düzenleme uyarınca evrak iptalinin yanı sıra ihlalin niteliğine nazaran dokümanın 6 aya kadar askıya alınması yaptırımı getirilerek, mevcut yaptırımlar ihlale uygun olarak kademeli hale getirilmekte, böylece hem bölümün, hem de tüketicilerin menfaatine hizmet edecek bir ticari atmosferin oluşmasına katkı sağlanması hedeflenmektedir.
• Kullanılmış eserlerin kayıt altına alınmasına yönelik öncül adımların atılması amaçlanmaktadır.
Sektöre yönelik bütüncül bir yaklaşım sergilemek ismine, elektronik kimlik bilgisi bulunan kullanılmış eserlerin Bakanlığımız tarafından oluşturulacak bilgi sistemine kaydedilmesi mecburî hale getirilmektedir. Kelam konusu uygulamanın ayrıntılarına ait esaslar ise Ticaret Bakanlığı tarafından ayrıca ilan edilecek, yeni düzenlemede belirtilen üç aylık geçiş süreci sonrasında hayata geçirilecektir.
• Sektörün büyümesi teşvik edilirken, tüketicilerin korunması için alınan önlemlerin aktifliği korunmaktadır.
Yapılan yönetmelik değişikliği uyarınca yenileme yetkisi verilen şubeler ve ticari işletmeler ile yenileme merkezi ortasında müteselsil sorumluluk münasebeti tesis edilerek, tüketicilerin haklarını ararken, muhataplarına ulaşmaları da garanti altına alınmaktadır.”